سیستم اعلان حریق یا اعلام حریق

اعلان در لغت به معنی علنی کردن یا آشکار ساختن یک موضوع به عموم است. اعلام از ریشه کلمه عَلَمَ به معنی آگاه ساختن فردی به گروهی محدود است که با هدف افزایش دانش مورد استفاده قرار خواهد گرفت. بنابراین واژه «اعلان حریق» برای سیستم های ایمنی و آتش نشانی صحیح تر است اما واژه رایج در سیستم های مورد استفاده، «اعلام حریق» است.

سیستم های اعلام حریق وظیفه کشف حریق و اطلاع رسانی جهت فرار متصرفین یا کنترل سایر سیستم های ایمنی را بر عهده دارد. بنابراین وظایف سیستم اعلام حریق در دو مرحله دسته بندی و مقایسه خواهد شد:

1. کشف حریق توسط سنسورهای محصولات حریق (مانند دود، نور یا حرارت)
2. اطلاع رسانی حریق به افراد و سایر سیستم های مرتبط (مانند سیستم فشار مثبت، سیستم کنترل و تخلیه دود، اطفا حریق گازی و …)

پارامتر «زمان» در هر دو دسته نقش بسیار مهمی دارد و کاملا به کیفیت تجهیزات اعلام حریق یا برندهای مورد استفاده دارد و در هنگام خرید تجهیزات اعلام حریق باید به این نکته توجه داشت. تجهیزاتی با کیفیت بالاتر، قابلیت تشخیص سریعتر حریق از طریق محصولات آن را دارند و همچنین تفاوت میان حریق کاذب را (مانند دود سیگار) با حریق واقعی از طریق سنسورهای هوشمند متوجه میشوند. همچنین در اطلاع رسانی به افراد و سایر سیستم ها تواناتر هستند و میتوانند به سیستم های مختلفی اطلاع رسانی کنند.

پارامتر «قابلیت نوع اطلاع رسانی» وابسته به نوع سیستم انتخابی (سیستم اعلام حریق متعارف یا آدرس پذیر) دارد. معمولا سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر تنوع بیشتری در اطلاع رسانی حریق به سایر سیستم ها دارند و این اطلاع رسانی از طریق ماژول اینترفیس انجام می شود.

اعلام حریق برای چه ساختمان هایی اجباری است؟

در پاسخ به این سوال میتوانیم در ابتدا این موضوع را بررسی کنیم که در چه فضایی احتمال رخ دادن حریق وجود ندارد یا خیلی کم است. حریق در هر فضایی که سه عامل حرارت، اکسیژن و ماده سوختنی وجود داشته باشد میتواند اتفاق بیفتد. بنابراین تمام ساختمان ها ملزم به اجرای سیستم اعلام حریق مناسب دارند.

در گام بعدی از طریق ضوابط سیستم اعلام حریق سازمان آتش نشانی تهران به مطالعه این موضوع میپردازیم.

مطابق جدول نمایش داده شده، الزامات مورد نیاز جهت اجرای سیستم اعلام حریق در ساختمان ها در کاربری های مختلف یا وسعت پروژه ممکن است متغیر باشد اما مهمترین بخشی که در این جدول دیده میشود الزام تمامی ساختمان ها به اجرای سیستم اعلام حریق است که این امر باید توسط متخصصان این حوزه اجرا گردد.

برای خرید سیستم اعلام حریق و اطلاع از قیمت تجهیزات اعلام حریق میتوانید از مشاوره رایگان شرکت ایمن پرتو آریا در زمینه سیستم های اعلام حریق بهره مند شوید. جهت مشاوره و استعلام قیمت سیستم اعلام حریق با شماره 91018567-021 تماس بگیرید. 

برای خرید سیستم اعلام حریق باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

• یکی از مهمترین پارامترها برای خرید سیستم اعلام حریق، نوع سیستم مورد نیاز است که به صورت عمومی سیستم اعلام حریق متعارف و سیستم اعلام حریق آدرس پذیر برای انتخاب شما در دسترس است. به طور متوسط قیمت تجهیزات اعلام حریق متعارف نسبت به قیمت تجهیزات اعلام حریق آدرس پذیر ارزانتر هستند. اما باید توجه داشته باشید با توجه به جدول بالا، از سیستم اعلام حریق متعارف در هر ساختمانی نمیتوان استفاده کرد.
• پس از مشخص شدن نوع سیستم مورد نیاز، کیفیت تجهیزات اعلام حریق مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. پنل مرکزی اعلام حریق به عنوان مغز سیستم اعلام حریق است و تمامی اتفاقات در همین پنل رخ خواهد داد. بنابراین کیفیت پنل اعلام حریق تاثیر بسیار زیادی دارد. پنل اعلام حریق باید دارای بوردهایی قوی با محافظ باشد که درصورت بروز اتفاقات پیش بینی نشده، از آسیب عمده به پنل اعلام حریق جلوگیری شود.
• پارامتر سوم در انتخاب، قیمت تجهیزات اعلام حریق است که این روزها به این موضوع بیش از حد پرداخته میشود. دلیل اینکه این پارامتر به عنوان سومین مرحله باید در نظر گرفته شود این است که اساسا سیستم اعلام حریق بر مبنای برق مستقیم 24 ولت فعالیت میکنند. این نکته زمانی اهمیت خود را نشان میدهد که بدانید هر جزء از سیستم اعلام حریق باعث کاهش عملکرد سیستم اعلام حریق خواهد شد. بنابراین سیستم هایی که برای شرایط معمولی یا وسعت کوچک طراحی و تولید شدند نمیتوانند جایگزین پروژه های بزرگ یا شرایط غیرمعمول باشند

مشکلات اعلام حریق چیست؟

به تجربه ثابت شده است که انتخاب سیستم اعلام حریق فقط برمبنای عوامل فوق نیست. از نمونه ایراداتی که ممکن است در انتخاب سیستم اعلام حریق یا تجهیزات اعلام حریق به وجود آید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. استفاده از سیستم اعلام حریق متعارف به جای سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
2. استفاده از چند برند در سیستم اعلام حریق
3. خرید سیستم اعلام حریق ضعیف برای پروژه های بزرگ یا بلندمرتبه
4. افزایش طول کابل به بیش از حد تحمل پنل اعلام حریق.
5. مشکل در کابل کشی سیستم اعلام حریق (مدل انشعابی، استفاده از سیم به جای کابل، استفاده از کابل مقطع و تکه ای به جای کابل یک تکه، عدم استفاده از سرسیم)
6. اتصال کوتاه در مدار سیستم اعلام حریق
7. اضافه کردن بدون دلیل مقاومت در کابل کشی
8. عدم آدرس دهی مناسب به سیستم اعلام حریق
9. نداشتن برنامه تعمیر و نگهداری
10. عدم ارائه سطح دسترسی به نمایندگان حاضر در ساختمان
11. عدم محاسبه میزان باتری پنل جهت ارتباط با خروجی (مانند آژیر، اینترفیس، خروجی فشارمثبت و …)

زیرساخت اعلام حریق

معمولا فاصله زمانی بین اجرای زیرساخت سیستم اعلام حریق تا خرید و نصب تجهیزات اعلام حریق زیاد است و بنابراین لازم است تا نکاتی را درمورد اجرای صحیح زیرساخت اعلام حریق بدانیم و رعایت کنیم. زیرساخت سیستم اعلام حریق را میتوان در دو بخش دسته بندی کرد:

1. سینی، لوله گالوانیزه یا فلکسی فولادی مخصوص سیستم اعلام حریق
2. کابل اعلام حریق

دسته اول که جهت محافظت از مسیر سیستم اعلام حریق است باید حتما متناسب با استانداردها و قوانین مربوط به هر ساختمان اجرا گردد. به طور خلاصه، کابل های سیستم اعلام حریق حتما باید از داخل لوله گالوانیزه یا فلکسی فولادی عبور داده شوند تا از آسیب های فیزیکی محافظت گردند. درصورتیکه از سینی مخصوص فشار ضعیف برای سیستم اعلام حریق استفاده شود، مجددا استفاده از لوله گالوانیزه یا فلکسی فولادی برای این کابل ها اجباری است.

دسته دوم که اختصاصا به کابل سیستم اعلام حریق مربوط است و نوع کابل حتما باید از نوع مناسب انتخاب شود. انتخاب نوع کابل شدیدا بستگی به نوع سیستم اعلام حریق (از نظر متعارف یا آدرس پذیر) میباشد؛ بنابراین قبل از اجرای سیستم اعلام حریق حتما باید نوع سیستم آن مشخص گردد. برخی از سوالاتی که معمولا پرسیده میشود در زیر آمده است که در ادامه مطلب درمورد نحوه اجرای صحیح آن صحبت خواهیم کرد:

اجرای سیستم اعلام حریق مخصوصا از نوع آدرس پذیر معمولا با چالش هایی مواجه است که از دست پیمانکاران عمومی خارج است. شما میتوانید به راحتی از مشاوره رایگان شرکت ایمن پرتو آریا در زمینه سیستم های اعلام حریق بهره مند شوید و اجرای صحیح سیستم های اعلام حریق را به متخصصان این شرکت واگذار کنید و با نظارت خود از ماحصل نتایج لذت ببرید. جهت مشاوره و استعلام قیمت اجرای سیستم اعلام حریق با شماره 91018567-021 تماس بگیرید.

کابل اعلام حریق چند رشته است؟

کابل اعلام حریق در سیستم آدرس پذیر به صورت دو رشته به همراه شیلد است و معمولا مساحت سطح مقطع هر رشته کابل برابر با 1.5 میلیمتر مربع است. البته میزان سطح مقطع در موارد خاص ممکن است متفاوت باشد. بنابراین در هنگام معرفی کابل اعلام حریق در سیستم آدرس پذیر میتوان از کابل (2×1.5 + 1.5 mm²) یا (2×1.5 mm² Shielded) استفاده نمود.

کابل اعلام حریق در سیستم متعارف به صورت ترکیبی از دو رشته و سه رشته است. در این سیستم، محافظ شیلد نیازی نبوده و کافیست از نوع مقاوم در برابر حریق انتخاب شود. به صورت کلی کابل دو رشته (2×1.5 mm²) در این سیستم مورد استفاده قرار میگیرد اما در زمانی که لازم باشد یک بخش (مثلا یک واحد) از یک زون (Zone) در اعلام حریق متعارف مشخص گردد از این رشته سوم استفاده میشود بدین ترتیب که بین تمامی اجزایی که داخل بخش مورد نظر (واحد مذکور) باشند سه رشته کابل خواهد بود و در صورت خروج از بخش مربوطه، کابل اعلام حریق به صورت دو رشته خواهد بود. رشته سوم که بین اجزای یک بخش مورد استفاده قرار گرفته است برای اتصال به ریموت اندیکاتور یا همان چراغ سردرب (Remote Indicator) در نظر گرفته شده است.

کابل اعلام حریق از چه نوعی باشد (کابل مقاوم در برابر حریق یا کابل معمولی)؟

مطابق مقررات ملی ساختمان، کابل اعلام حریق باید از نوع مقاوم در برابر حریق انتخاب شود و مطابق ضوابط سازمان آتش نشانی تهران، میزان مقاومت کابل اعلام حریق برابر است با تحمل دمای حدود 850 درجه سانتیگراد در مدت 30 دقیقه (به شرطی که نیاز به تخلیه مرحله ای در ساختمان نباشد).

در سیستم اعلام حریق از سیم به جای کابل میتوان استفاده کرد؟

اساس کار سیستم اعلام حریق بر مبنای اجرای موازی تجهیزات اعلام حریق است. بنابراین نیاز است تا در اجرای این سیستم، دقت کافی داشته باشیم. استفاده از سیم به جای کابل در هیچ قسمتی از سیستم اعلام حریق مجاز نبوده و باید در نظر داشته باشیم که استفاده از سیم به جای کابل یک امر خلاف بوده و توجیه علمی و عملی ندارد.

آیا میتوان از کابل تکه ای در مدار اعلام حریق استفاده نمود؟

به دلیل اینکه کابل های تکه ای در سیستم اعلام حریق باعث به وجود آمدن مقاومت در مسیر اعلام حریق میگردد، این امر سبب به وجود آمدن خطای کاذب در سیستم های مذکور میگردد و مهمتر از همه اینکه این ایرادات در سیستم اعلام حریق به سادگی قابل تشخیص نیست بنابراین استفاده از کابل تکه ای در سیستم اعلام حریق مجاز نمیباشد.

آیا میتوان در کابل کشی اعلام حریق به صورت انشعابی اجرا کرد؟

سیستم اعلام حریق یک مدار موازی با ولتاژ کاری 24 ولت است. چنانچه کابل کشی به صورت انشعابی اجرا گردد از حالت موازی خارج شده و میزان مقاومت اندازه گیری شده در هر انشعاب متفاوت خواهد بود. در این حالت ممکن است اگر حریقی رخ دهد، دستگاه کنترلی اعلام حریق (کنترل پنل اعلام حریق) توانایی تشخیص آنرا نداشته باشد.